Basa
Rinengga
Basa Rinengga ngemu teges basa kang
dipaesi, dijaga, lan dirumat supaya dadi endah utawa tetep edi peni. Ing
kalodhangan iki jinising basa rinengga kang dirembug yaiku Paribasan, Bebasan,
Lan Saloka.
A.
Paribasan
Yaiku unen-unen kang ajeg
panganggone, mawa teges entar nanging ora ngemu surasa pepindhan, tuladha:
1. Ancik-ancik
pucuking eri , Artine Tansah duweni rasa
Kuwatir.
2. Mungsuh
munggwing cangklaka , Artine Mungsuh
sing cedhak banget.
3. Gawe
luwangan, Ngurugi luwangan, Artine Nggolek
utangan kanggo nyauri utangan seng lawas .
4. Kejugrugan
gunung menyan , Artine Oleh rejeki akeh
banget
5. Golek uceng
kelangan deleg Lan sapiturute , Artine Golek
bathi setitik nanging malah tuna akeh.
B.
Bebasan
Yaiku unen-unen kang ajeg panganggone,
mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan lan sing dipindhanake kahanan utawa
sesipatane wonge, tuladha:
1. Arep jamure
emoh watange , Artine Gelem kepenake ora
gelem rekasane.
2. Dudu berase
ditempurake , Artine Urun rembug nanging
ora cocog karo bab perkarane.
3. Sendhakep
ngawe-awe , Artine Wis mareni penggawean
ala, nanging batine pingin nglakoni maneh.
4. Kerot tanpa
untu , Artine Duwe kekarepan nanging ora
nduwe ragad.
5. Kriwikan
dadi grojokan Lan sapiturute , Artine Perkara
cilik dadi gede.
C.
Saloka
Yaiku unen-unen kang ajeg
panganggone, mawa teges entar, ngemu surasa pepindhan lan sing dipindhanake
wonge, tuladha:
1. Kutuk
marani sunduk , Artine Wong kang
nyedhaki marang bebaya.
2. Kebo nusu
gudel , Artine Wong tuwo njaluk wuruk
marang wong enom.
3. Pitik
trondhol diumbar ing padaringan , Artine Wong
ala dipitaya nunggu barang aji, wusanane ngentek-enteki.
4. Timun musuh
duren , Artine Wong ringkih musuh wong
santosa.
5. Gajah
ngidak rapah Lan sapiturute , Artine Wong
kang tumindake ora laras karo guneme.
Nganalisis
Basa Rinengga
Tetembungan utawa unen-unen
sajroning paribasan, bebasan, lan saloka iku lumrahe isi pitutur sejati
kanggoning ngaurip. Saliyane iku, Ana sawatara tetembungan ing sajrone kang
minggunakake basa endah, kayata:
a. Adigang
adigung adiguna (migunakake purwakanthi guru sastra)
b. Becik
ketitik ala ketara (migunakake purwakathi guru swara)
Purwakanthi kaperang dadi 3 yaiku
purwakanthi guru swara, purwakanthi guru sastra, lan purwakanthi guru basa
utawa lumaksita.
Ciri Ciri ne Purwakanthi guru swara
Tuladha :
1. Aja mrana-mrana bisa tiba (kabeh akhir katane di akhiri huruf ingkang podo yaiku
A)
2. Aku mau tuku tahu wolu (kabeh akhir katane di akhiri huruf ingkang podo yaiku
U)
3. Bakso soto loro loro (kabeh akhir
katane di akhiri huruf ingkang podo yaiku O)
Ciri Ciri ne Purwakanthi guru sastra
Tuladha :
1. Jamane jaman
jogedan jaipogan (guru swara sing
podo akhir katane, tapi guru sasta sing podo awal katane)
2. Bakule bakso
bungah banget (guru swara sing podo
akhir katane, tapi guru sasta sing podo awal katane)
Ciri Ciri ne Purwakanthi guru basa / lumaksita
Tuladha :
1.
Salma mangan
nganti tiba-tiba (ingkang purwakanthi guru basa kata
terakhir diulang di depan kata selanjute)
2.
Adhiku kudu
duwe wedang (ingkang purwakanthi
guru basa kata terakhir diulang di depan kata selanjute)
Sekian Artikel saya tentang basa
rinengga, ingkang ana kaluputane kula aturaken pangapura.
Comments